Boven, onder en midden
We staan met Stadsgeneeskunde op plek 32 in de duurzame Top 100 van het Dagblad Trouw. Dat is een enorme opsteker. De hoogste Rotterdamse notering in de categorie groen. We staan ertussen, hoera, jammer alleen dat het een Top 100 is van onderop. Begrijp me niet verkeerd, het is een eer, te meer omdat we door anderen zijn voorgedragen en gekozen. Blijkbaar worden we gezien en dat is als honing voor de ziel.
Wat is er dan mis met een Top 100 van onderop ? Het is goed en slecht tegelijkertijd. De erkenning van burgerinitiatieven als werkelijke kracht in een samenleving is prima, maar dit ‘van onderop’ te noemen is typisch. De hoofdredacteur Cees van der Laan meld hierover in een ingezonden brief: ‘Alles was anders, deze duurzame top 100, we zochten niet naar denkers en doeners in de transitie naar een gezondere wereld, maar naar actieve vrijwilligers die op lokaal niveau werken aan een betere leefomgeving. “niet gericht op de mensen die professioneel aan de knoppen zitten, maar de krioelende beweging van onderop” schreef Esther Bijlo in de speciale bijlage duurzame 100, die gisteren bij u op de deurmat lag.’
Daar wringt de schoen, wij zijn geen denkers en doeners, maar actieve vrijwilligers en we krioelen met elkaar in de beweging van onderop. Ik herken me niet in dit beeld en ik vermoed dat ik niet de enige ben. Ik zie me zelf als een professional, een denker en een doener, die samen met anderen een nieuwe strategie ontwikkelt op het gebied van de volksgezondheid; stadsgeneeskunde. Ik verdien er mijn geld mee en als Creatief Beheer hebben we een jaaromzet (laatste 15 jaar) zo tussen de 300.000 en 600.000 euro. Onze praktijk is gestart in 2003 en heeft zich sindsdien gestaag ontwikkeld tot wat het nu is; een overdraagbare methode in de onderhoudspraktijk om wijken groen, gezond en gezellig te maken, tegen dezelfde kosten en met een zeer groot maatschappelijk rendement. Dat is hoe we onszelf zien en daarom noem ik mezelf stadsdokter om deze boodschap te onderstrepen. Ben ook afgestudeerd arts en heb mijn expertise anders ontwikkeld. Stadsgeneeskunde is een niet medische preventieve strategie op het gebied van de volksgezondheid.
Het Right to Challenge heeft ons een weg geboden, dit samen met de gemeente Rotterdam en wijkpartners te ontwikkelen in de praktijk. Nogmaals we zijn heel blij met onze plek, maar het zou fijn zijn als mensen ons niet als enthousiaste vrijwilligers zien, maar als professionals. Professionals die weten wat ze doen en gekozen hebben voor een andere weg dan de gebruikelijke, namelijk via de onderkant omhoog naar het midden.
Alle werkelijke innovatie komt van plekken waarvan je het niet verwacht. Het kan niet anders; als je het verwacht is het niet echt een gamechanger, maar voorspelbaar en een extrapolatie van gangbare ideeën. De Top 100 te duiden met ‘van onderop’ is neerbuigend voor de mensen die erin staan en opportuun voor de mensen van ‘boven’. Alsof het vanzelf gaat en dat is ver bezijden de waarheid. De werkelijke transitie wordt uiteindelijk in het midden vormgegeven waar boven en onder elkaar ontmoeten in een werkende praktijk die dat doet wat het beleid wil. Ik begrijp dat als je van boven naar beneden kijkt je het anders ziet, maar ik kijk continu van beneden naar boven en dit is wat ik zie. Het enige wat naar beneden komt zijn complimenten en applaus maar weinig constructieve maatregelen, die het beneden wat aangenamer maken.
Dus deze Top 100 is een prima hoopvol initiatief, maar wellicht volgend jaar eentje uit het midden waar de werkelijke verandering dan wel verbetering plaatsvindt. Geheel in lijn met de transitietheorie, waarbij er eerst voorlopers/pioniers zijn, dan de early adaptors en ten slotte volgt de massa. Denk dat we nu in de eindfase van de early adaptors zitten en de massa eraan komt. Groeiend klimaatbewustzijn en een krakende verzorgingsstaat zorgen hiervoor. De enige plek waar we elkaar allemaal ontmoeten is in het midden in de praktijk; denkers, doeners en vrijwilligers. Daar moet het uiteindelijk gebeuren.
