Het Proefpark is waardevol en blijft waardevol

Het Proefpark de Punt bestaat 15 jaar en op 10 februari wordt het ontruimd om plaats te maken voor woningen. Dit is zo afgesproken. Oorspronkelijk zou het voor 3 jaar bestaan als voortraject voor het zelfbeheer in het Dakpark. In 2013 is het Dakpark opgeleverd en een andere stichting beheert daar de buurttuin. Het Proefpark ging zelfstandig verder en ondertussen hebben we ook andere sociale groene projecten in de wijk uitgevoerd. We organiseren het dagelijks onderhoud op een andere manier met een Tuinman en vrijwilligers. Het Proefpark verdwijnt daar helpt geen lieve moedertje aan, maar dat waar het Proefpark voor staat verdwijnt hopelijk niet.

Sinds 2019 heeft Creatief Beheer een driejarige opdracht voor het traject Groen, Gezond en Gezellig in Park 1943, dat we gestaag wijkbreed willen uitbreiden, samen met wijkpartijen en gemeente. Creatief Beheer heeft zo’n 17 jaar ervaring met groene en sociale projecten. Het grootste struikelblok al die tijd was dat al onze projecten tijdelijk waren en we steeds botsten met de lopende praktijk en weer nieuwe plannen. Het Proefpark is ons veertiende en laatste park dat wordt ontruimd. Het is niet vol te houden om iets op te starten wat lekker loopt en steeds weer te moeten stoppen. Vandaar dat we de gemeente hebben uitgedaagd via het Right to Challenge een traject met Tuinman zoals wij het zien, te kunnen gaan ontwikkelen. We noemen dit stadsgeneeskunde omdat dit het welzijn en gezondheid zowel bij de deelnemers als bewoners bevordert.

Het grootste struikelblok momenteel is, dat wij niet goed worden begrepen, dat de waarde die het Proefpark vertegenwoordigd wordt door beleidsmakers en bestuurders gemarginaliseerd worden en dat is pijnlijk. Ik heb lang gezocht naar het juiste woord, maar pijnlijk omschrijft dit het best. Het is pijnlijk voor iedereen: mens, plant en dier. Vandaar dat ik deze blog schrijf om de waarde van het Proefpark heel precies te duiden, zodat hier geen misverstanden meer over bestaan.

Iedereen vindt wat we doen mooi en mensen willen ons helpen. Maar dan begint de ellende: ze proberen ons te helpen vanuit hun eigen perspectief en binnen de huidige systeemwereld. Ze helpen ons dus eigenlijk de vernieling in en dat is moeilijk bespreekbaar, want alles gebeurt met de beste intenties. Onze intentie is precies omgekeerd: wij proberen de beleidsmakers en bestuurders te helpen met een nieuwe aanpak.

Wat ik merk, is dat de meeste ‘systeemdenkers’ in het frame ‘problemen en oplossingen’ denken. Systemen zoals gemeenschappen werken juist met ontwikkeling en groei; problemen zijn hier een onderdeel van. Als je achterstandproblematiek en eenzaamheid als een probleem ziet en niet als een ontwikkeling die tot groei kan leiden, loop je vast in datzelfde systeem dat je probeert te manipuleren. Oplossingen komen pas als je met het ‘probleem’, de mensen gaat praten, zo leer je het probleem en de mogelijkheden kennen. Dat is wat we doen met stadsgeneeskunde: het dagelijks onderhoud niet langer te zien als een kostenpost maar als een mogelijkheid tot groei. Hoe dit werkt en dat het werkt hebben we geleerd op het Proefpark en al onze andere groene wijkprojecten. Dat is wat we nu structureel samen met de gemeente willen ontwikkelen in de zogenaamde stadsgeneeskunde-trajecten, die we momenteel aan het uitvoeren zijn. Al doende leren in de praktijk is het devies.

Wij noemen dit stadsgeneeskunde en ik noem me stadsdokter om de boodschap van een gezonde leefomgeving te benadrukken. Groenonderhoud heeft vooralsnog als ‘arbeid’ een laag aanzien, terwijl tuinieren daarentegen als ontspannend en gezond wordt gezien. Dit ontspannen en gezonde werk kun je ook aanbieden in de wijk met een kleine en overzichtelijke systeemwijziging aan de basis. Hierbij wordt een nieuwe vakman ingezet: de Tuinman(m/v), die samen met bewoners en vrijwilligers de wijk schoon en groen houdt op een ecologische en sociale wijze. Er zijn twee soorten schoon: grijs schoon, de stoep die steeds vies wordt en die je steeds schoon maakt. En groen schoon, dat is precies omgekeerd, dat maakt vieze bladeren weer tot compost en bij de juiste beplanting, zuivert het de lucht, absorbeert water. Deze laatste kwaliteit is belangrijk voor alle andere ambities in een stad. Er wordt plotseling veel meer mogelijk. We hopen dan ook dat de gemeente dit inziet en de ruimte en middelen beschikbaar stelt om het goed te kunnen organiseren. Dat is de boodschap en het Proefpark is daar een levend bewijs van. Heel veel buurtkinderen zijn er opgegroeid, hebben er de Nederlandse natuur en elkaar leren kennen. Vijftien jaar is een lange tijd; het Proefpark werd ecologisch en sociaal rijker, het onderhoud werd leuker en daardoor eenvoudiger te organiseren. Het huisvest inmiddels de grootste mussenkolonie van Rotterdam. Het is pijnlijk om afscheid te moeten nemen. Zoals het er nu naar uitziet, komen op 10 februari 2020 de bulldozers en dat is dan het einde voor het Proefpark de Punt (2004 - 2020). Niets aan te doen. Het zou evenwel de pijn enorm verzachten als de groene kwaliteit en de stadsgeneeskunde kunnen doorgroeien in deze wijk, een groene, gezonde en gezellige wijk, waar kinderen graag en veel buitenspelen