Het spel, de rat en het fonds
Het kwantumspel was een ingewikkelde bevalling in verschillende fasen, waarbij het nog maar de vraag is of het een bevalling was. Het kwantumspel kan eindelijk op eigen kracht verder zo lijkt het. Het is opluchting en spanning tegelijkertijd; is het goed genoeg, waar gaat het heen? Het lijkt erop alsof het spel zichzelf ontwikkelt, alsof het spel mij erin geluisd heeft. Het begon ooit met de ontmaskering van de nul als vreemde eend in de getallentheorie. De nul bestaat simpelweg niet, alles draait om de één. Heb er flink wat blogs aan gewijd.
Het spel is voor mij een reddende engel gebleken, het heeft mij aan de hand genomen in moeilijke tijden en laten zien waar de ‘oplossing’ te vinden is. Dit klinkt cryptisch en dat is het ook, je ziet de oplossing pas als je hem hebt gevonden. De oplossing die ik heb gevonden kun je samenvatten in de drie-eenheid van het spel, de rat en het fonds. Ik schrijf deze blog om ze te positioneren zodat jullie als lezers het enigszins kunnen begrijpen. De afgelopen jaren heb ik regelmatig over het fonds en de rat geschreven. Inmiddels hebben ze alle drie hun eigen domeinnaam en website: playingscience.com, rattenparadijs.nl en stadsgeneeskunde.nl. We zijn nog druk doende de websites goed in te richten, een never ending story waar Irini Xanthopouloi en ik al sinds 2016 mee bezig zijn.
Ik noem deze manier van werken organisch management; het laten groeien van betekenis en concreetheid in processen. Dit is volgens mij de beste methode om echt nieuwe en effectieve strategieën te ontwikkelen. Die kun je namelijk niet verzinnen, die ontstaan als je ze de ruimte geeft. Deze techniek heb ik als kunstenaar geleerd tijdens het schilderen en later ben ik dit in de praktijk gaan toepassen. Zo zijn ‘Het Biemans Concern’,‘de Dienst voor Ongelovigen’, ‘Stonehenge Rotterdam’, ‘Camping Rotterdam’, ‘Antenne Rotterdam’, ‘Creatief Beheer’, ‘de Urban Country Club’ en nog het een en ander ontstaan. Dit zijn allemaal concepten met een handelingsperspectief. Ideeën die werken. Een beetje tot mijn eigen verbazing heb ik zo de afgelopen jaren mijn heilige drie-eenheid gevonden als goed Katholiek. Omdat mijn concepten in eerste instantie radicaal en provocerend zijn, te ‘onrealistisch’ om serieus genomen te worden, begin ik ermee als grap, als overdrijving, Dokter Biemans is een karikatuur; een dokter die de stad wel even geneest, zonder aan te raken. Het is een manier om mijn ideeën te kunnen uiten en verder te ontwikkelen en nog steeds serieus genomen te worden. Het is immers een rol, het is kunst, het is om mensen aan het denken te zetten. Dat is de kunstenaarspositie, dit is altijd een wankel evenwicht, dat na een tijdje gaat tegenwerken. Want natuurlijk wil ik serieus genomen worden. Ik heb nu de concrete voorstellen in onderhandeling en die verdienen oprechte en serieuze aandacht. Dus bij deze hang ik mijn jokermuts aan de wilgen en zal zo helder mogelijk uitleggen wat de betekenis is van deze drie clusters. Ik noem het clusters omdat het analoge formules van betekenis zijn die overal aan raken en die interactie tussen mensen vormgeven.
Allereerst het kwantumspel, dit is een bordspel zonder bord dat gespeeld kan worden met twee spelers. Kan ook met veel meer, maar laten we het hier bij twee houden. Door het te spelen ontstaat er een gedeelde ervaring tussen de spelers, dit geldt voor alle spelletjes. De aard van het spel bepaalt de vorm van de interactie, maar niet de inhoud; de betekenis die de spelers eraan geven en de emoties die de spelers beleven.
Dat is ook de gedachte achter het wijkfonds. Al sinds het begin werden onze projecten geroemd en als voorbeeld gesteld. Echter steeds was de vraag, wat nu als jullie wegvallen? Mijn antwoord was steevast, mensen maken het verschil, dus ja, het hangt aan mensen. Toch bleef ik denken over hoe dit onafhankelijk te krijgen van zogenaamde ‘sleutelfiguren’. Zo kwamen we op de Tuinman(m/v), dat is een beroep en dus aan te leren en duurzaam. Dat was in 2011, we hadden toen veel projecten onder handen en met onafhankelijke tuinlieden werkte het veel beter. Tegelijkertijd, hoe krijg je dit duurzaam gefinancierd. We moesten onze projecten vaak noodgedwongen stoppen ook al waren ze succesvol.
Hier komt het fonds als vorm van pas, een fonds stuurt op een gemeenschappelijk doel en heeft regels net als een spel. Als het werkt is er geen reden het te stoppen. Bovendien is het als vorm in tegenstelling tot coöperaties open, iedereen kan op elk niveau participeren. Wijkontwikkeling zien we dus als gemeenschapsspel in de vorm van een fonds dat stuurt op groene, gezonde en gezellige wijken via het dagelijks onderhoud
Dit was de directe reden van ons beroep eind 2017 op het Right to Challenge, waarbij we de gemeente als burgers kunnen uitdagen. We zagen dit als de beste weg om de fondsvorm te introduceren en te ontwikkelen. We zijn nu 2,5 jaar onderweg en we komen in de buurt. Het idee is heel erg simpel. Voor een bedrag van 100.000 euro (minder dan er nu aan uitgegeven wordt) maken we samen met deelnemers (participanten) de wijk schoon en groen op een gezonde gezellige manier. Deze taak is eenvoudig te controleren door bewoners en diensten; iedereen kan zien of we aan onze verplichting voldoen. Het deel welzijn en volksgezondheid zit niet in de opdracht, dit is de gewenste bijvang en dit komt de gehele maatschappij ten goede. Volgens onze inschatting en berekening gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek is dit effect substantieel. Bij het fonds gaat het er in eerste instantie om de wijk zo groen en schoon mogelijk te krijgen op een participatieve manier en tegen dezelfde kosten die er nu aan worden uitgegeven. Dat is alles.
We hebben nu twee kleine opdrachten als voortraject richting een volwaardig stadsgeneeskunde fonds. Dat gaat goed. Het grootste probleem nu is het tempo, het gaat een beetje traag en de lente staat voor de deur. Op Rotterdam Zuid in de Oleanderbuurt hebben we veel deelnemers en te weinig werk. Het zou fijn zijn als we dit jaar nog de stap omhoog kunnen maken en kunnen laten zien dat en hoe het werkt. Toch is het tempo niet het allerbelangrijkste, als het te snel gaat verlies je partijen. Samenwerking is het fundament waar alles om draait. Dit zijn langzame processen, waar netwerk, draagvlak en vertrouwen moet groeien ook vanwege de vele verschillende belangen en gewoontes. Daar moet je ingroeien en geaccepteerd worden.
Het kwantumspel is voortgekomen uit het fonds en met name het rollenspel dat erbij hoort. Het is de wiskunde achter de praktijk, een praktijk waarin alles samenhangt en waarin je toch wilt sturen zonder al te ernstige negatieve bijeffecten. Dat ik voor de pure wiskunde ben gevallen past bij mijn passie voor wetenschap en filosofie. Niks is mooier dan inzicht in processen en de prachtige samenhang ervan. Dat is voor mij kunst en daar kan ik enorm van genieten. Bovendien is het nuttig want het laat de mogelijkheden en onmogelijkheden zien van complexe processen. Ik hoop dat er mensen zijn, die de moeite nemen het spel te leren spelen. Het lijkt op geen enkel bestaand spel. Dit is natuurlijk een kwaliteit maar ook een drempel. Je wordt er in het begin wat draaierig van, maar dat gaat over als je een paar avonden oefent. Het is klein, je kunt het overal mee naar toenemen en spelen. Het ziet er bovendien hip en onderscheidend uit. Vandaar de introductie van de kwantumclub: een spelersgemeenschap die het spel verder brengt. Het spel dient zich te bewijzen in deze: is het goed genoeg? Oordeel zelf.
En dan nu de rat, die kwam zelf als grap om de hoek kijken. Op onze parken en vooral op de Afrikaandertuin waren er flink wat ratten en mensen vonden dat vies. Het park kreeg ook vaak de schuld alsof de ratten uit de natuur kwamen. Als grap verzon ik het Rattenparadijs om een positieve draai aan al die misinformatie en angst rond ratten te geven. Een grote kooi waar we de ratten in zouden vangen en observeren. We kregen tot onze eigen verbazing de subsidie en we zijn begonnen. Al snel kwam ik er achter dat het vangen zinloos was en dat de strategie om de overlast te beperken erg veel overeenkwam met strategie richting gezonde groene wijken. Met andere woorden als een wijk groen, gezond en gezellig is, zijn er ook niet al te veel ratten. Zo ging ik de rat waarderen als betrouwbare gids richting een betere omgang met stadsnatuur. Het idee van een congres en/of kennisplatform is ontstaan op het eind van het project. De rat laat de stad op een andere manier zien, de zwakke plekken, maar ook de vele mogelijkheden en kansen. De rat leeft al 5000 jaar met ons samen en ondanks onze fervente bestrijding is het ons niet gelukt hem weg te krijgen. Daarnaast is de rat het meest gebruikte proefdier en zowat alle medische behandelingen zijn op ratten getest. In Amerika kun je proefdierratten per post bestellen en na het experiment worden ze gewoon gedood. Er is nog geen ethische code voor ratten, met ratten kun je alles doen. Terwijl ze intelligente en zeer sociale dieren zijn, ook zeer geliefd als huisdier. Al die tegenstellingen in een dier zijn zeer fascinerend. Het idee achter de Royal Rat Conference is vanuit diverse perspectieven naar de rat te kijken en wat we ervan kunnen leren. Hierbij stoppen we een rat niet in een kooitje, maar kijken we naar de ‘totale rat’, zoals we ook naar de ‘totale mens’ kijken. Jullie begrijpen: het klinkt als een grap, maar dat is het niet.
Tot zover dit betoog. De komende weken zorgen we voor voldoende informatie op playingscience.com zodat een ieder die het spel wil leren dit ook kan leren. We openen wederom de shop, zodat mensen een setje kunnen bestellen en automatisch lid worden van de kwantumclub. Hetzelfde geldt voor de Royal Rat Conference, alle informatie is binnenkort te vinden op rattenparadijs.nl. Gemeenten of burgers die een stadsgeneeskunde aanpak overwegen en dus een wijkfonds willen opstarten voorzien we graag van de nodige informatie.
Mensen kunnen zich altijd melden via info@creatiefbeheer.nl Daarnaast is iedereen welkom om te helpen in de wijk, informatie over tijden en activiteiten zijn te vinden op de praktijkpagina.
