De kern van de zaak

Overal is tegenwoordig een dag voor om extra aandacht voor een onderwerp te vragen. Dat is goed, zeker in zake de Paardebloem, maar het is ook in en in triest dat we een en ander niet in samenhang zien. Want tja wat is het geval. De Paardebloem blijkt een zeer nuttige plant voor de biodiversiteit, staat zelfs op nummer 1 en toch zien we deze plant als onkruid. Dat is triest, heel triest. Het is zelfs nog erger, want hoe we met onkruid omgaan, zo gaan we ook met bepaalde dieren (ratten, mijten, muggen,e.d.) om. Sterker nog zo gaan we ook om met mensen, criminelen, gestoorde mensen. Die horen er niet bij en het liefst verdelgen we ze. Ik stel dit bewust ongenuanceerd, omdat we naast exploitatie van dieren, planten en mensen, die wij als nuttig ervaren ook de onnuttige en ondermijnende elementen trachten te elimineren of neutraliseren. Natuurlijk kunnen we dat op een menswaardige, dierwaardige en plantwaardige manier doen, maar dit verandert niet de onderliggende motivatie. Er is tegenwoordig diervriendelijk proefdieronderzoek, waarbij de dieren niet onnodig stress wordt toegebracht. Je zou denken dat het een grap is, maar het gebeurt echt inclusief scoringslijsten. We accepteren niet dat het erbij hoort en willen het graag veranderen of in ieder geval ‘ethisch’ doen. Kijk om je heen. Alles moet worden aangepakt of genezen en tegelijkertijd lukt dit keer op keer niet. Ja maar, het lukt wel in individuele gevallen hoor ik mensen denken. Zeker wel, maar het geheel gaat achteruit en dat zou je op zijn minst aan het denken moeten zetten. Wellicht heeft het een met het ander te maken.

Terug naar de Paardebloem. Mensen die de bijen willen redden en dat zijn er veel volgens mij zouden hun zaadzakjes en ‘bijenplanten uit de handel’ aan de wilgen dienen te hangen en massaal de Paardebloem omarmen samen met de overige inheemse natuur die wij veelal als onnuttig beschouwen en onkruid noemen. Bestuurders en met name bestuurders met een ‘groene’ signatuur zijn ook vrolijk met zaad en tuinaarde in de weer om de natuur te redden. Alsof de natuur dat niet zelf kan, wij komen nota bene zelf uit de natuur, waar hebben wij het idee opgedaan de natuur als een bouwpakketje in elkaar te steken. Dat idee is ontstaan door de enorme vooruitgang die we hebben meegemaakt de laatste eeuwen. De suggestie is gewekt dat we alles kunnen oplossen en vaak lukte dat ook. We vergeten evenwel dat er daardoor ook altijd nieuwe problemen ontstonden. Conflicten, oorlogen en rampen horen erbij, net als ziekte en lijden. We kunnen hooguit de grenzen oprekken, maar dood gaan we allemaal en niemand weet wat er na de dood gebeurt.

De kern van de zaak is volgens mij dat wij ons boven God hebben geplaatst. Ik beweer hier niet dat God bestaat, maar dat de natuur, waar wij vandaan komen en bijhoren van een hogere orde is dan ons verstand of intuïtie en dat we deze dus niet kunnen doorgronden. Nederigheid is hier op zijn plaats. Die nederigheid mis ik in het publieke debat, de marketing van de ‘groene kuifjes’, het nuttigheidsdenken en het gezeur over ‘de echte waarheid’ onthullen. Angstaanjagende arrogantie en zelfoverschatting lijkt de motor achter dit debat. Dat gaat niet goed komen als we de kern van de zaak blijven ontwijken. Wij mensen kunnen het gewoon niet en het zou ons sieren hier terdege bij stil te staan voor we allerlei acties ondernemen, die de boel niet werkelijk redden en dus erger maken. ‘No cure no pay’ zou hier dienen te gelden. Iedereen die probeert mensen te ‘helpen’ zou zich goed dienen te realiseren, dat als het niet lukt, dat niet de schuld is van degene die je wil helpen, maar van je eigen hulp die niet aanslaat.

Gelukkig zit er ook een hoopvolle kant aan deze zaak. Dit geldt namelijk voor iedereen, niemand kan het echt en overal worden fouten gemaakt, niet omdat we nu eenmaal fouten maken, maar omdat het systeem nu eenmaal alleen van fouten kan leren. Evolutie, trial en error, zo zijn wij ontstaan. Het doet er nu even niet toe of dit toevallig is of dat dit zo is voorbestemd. Daar zij we nog niet uit en de kans is groot dat we dit nooit zullen weten. Dit zijn namelijk geloofskwesties. Voor alle mensen die in complottheorieën geloven; natuurlijk zijn er complotten, maar het idee dat dit een gecontroleerde en georganiseerde beweging is gaat te ver. Iedereen wordt steeds weer verrast. John Cleese gaf een mooi voorbeeld van een inclusieve grap, een grap die iedereen van ons op de hak neemt. ‘Hoe kun je God aan het lachen krijgen?’ ‘Vertel hem je plannen.’

We hebben nu het beeld van een stuntelende mensheid, kleuters in een crèche zonder toezicht. Dat is een karikatuur, want er is wel degelijk toezicht; de natuur en haar wetten. Reken maar dat deze worden gehandhaafd. De klimaatcrisis en de ineenstorting van biodiversiteit drukt ons met de neus op de feiten. Dus laten we deze feiten serieus nemen; de Paardebloem en de rest van de natuur gewoon de plek geven waar ze recht op heeft. Dat betekent een andere houding en een ander beleid. Een beleid waar de natuur ons de weg wijst en ons geneest. De weg waar we de natuur naar onze hand proberen te zetten en bijgevolg van ons vervreemden is een doodlopende weg. Geen weg waar duurzame oplossingen zijn te vinden.

Wat dit aangaat wil ik een nieuwe dag voorstellen; de dag van de nederigheid. Er is vast nog wel een datum vrij. Want slechts een nederig aanschouwen maakt ons werkelijk vrij.