Wat is normaal?

Omdat ik nu twee websites beheer geeft me dat ruimte voor mijn wat vrijere beschouwelijke teksten. Over het nieuwe tuinieren en stadsgeneeskunde als praktische methode publiceer ik op biocrow.nl.

 Ik vind schrijven en nadenken leuk en ben benieuwd wat mensen ervan vinden.

Mijmeringen en verkenningen in het conceptuele... wat is dat? Normaal.

‘Progress in science is often built on wrong theories that later are corrected. It is better to be wrong than vague’

Freeman Dyson

Normaal is een complex begrip zoals alle begrippen. Dat wil zeggen dat de vraag - wat is normaal?- is niet eenduidig te beantwoorden. Wat is waarheid? Of, wat is twijfel? Zeg het maar.

Intelligente taalprogramma’s betrekken woorden op elkaar en op de een of ander manier lukt het ze vaardig met taal om te gaan. Op heel wat punten beter dan wij. Wij doen het iets anders, maar ook wij halen noodgedwongen betekenis uit juist de verbindingen van complexe begrippen. Laten we eens op deze wijze naar het begrip ‘normaal' kijken. 

Normaal is te definiëren als niet afwijkend van het gebruikelijke. Als we kijken naar de normale verdeling van variaties rond een gemiddelde zien we dat er altijd aan beide zijden extremen zijn, zeldzaamheden. Je kan stellen dat uitzonderringen erbij horen en inderdaad de regel bevestigen. Extreem intelligente mensen zijn niet abnormaal, maar zeldzamer. In het hele palet van sexuele voorkeuren is de bulk hetereosexueel maar er is een vast percentage aan variatie op deze regel. In mijn ogen is zo’n beetje alles normaal en verklaarbaar, want het gebeurt de hele tijd om je heen. Dat wil niet zeggen dat het niet wonderlijk is. Uiterst wonderlijk in mijn beleving.

Wat wel en niet wenselijk is en hoe er mee om te gaan, is de werkelijke achterliggende discussie. Wat in de volksmond normaal of abnormaal wordt genoemd is altijd subjectief en een gevolg van wat men geleerd heeft en wat men gewend is. Dat is dus ook normaal. Onkruid is voor een heleboel mensen abnormaal maar voor mij juist de basis en dus uiterst wenselijk. De begrippen normaal en abnormaal staan een vruchtbare discussie hier enorm in de weg.

Iedere actie genereert een reactie. Alles is immers direct en indirect verbonden. Dit is een omstandigheid waardoor medicijnen altijd bijwerkingen hebben en maatregelen contraproductief kunnen zijn. Dat wat wij als ideaal zien met de bekrachtiging, ‘dat dit normaal zou moeten zijn’, gebeurt niet. Ziekte en lijden zijn niet uit te bannen. Criminaliteit en fraude is overal aanwezig. Er is zogezegd geen zuiverheid of puurheid. We zullen het moeten doen met een een onzuivere mix en zuiverheid ten alle tijden bevechten. Dat is wat er in de werkelijkheid gebeurt. Wat er dus normaliter gebeurt. 

Het streven naar een betere wereld en een beter zelfbeeld is een normaal verschijnsel net als de cynische reactie daarop. We zijn nu eenmaal jaloers, hebzuchtig, geil en ijdel.  Zo ver onze geschiedenis strekt waren er idealisten en realisten, hemelbestormers en pragmatici, oprechten en hypocrieten. We zijn als mensheid een wandelende paradox. En altijd geloofden we in tegenstrijdigheden. Nu ook weer. Aan de ene kant vooruitgang en wetenschap, aan de andere kant oude waarden en normen. De oude waarden en normen worden al sinds mensenheugenis in sprookjesvorm in de entertainment gebruikt. In de verhalen die we elkaar vertellen. 

Als je het nieuws en de vaak verhitte debatten volgt krijg ik in ieder geval het gevoel ‘dit is niet normaal’. Velen met mij, merk ik in de commentaren, maar iedereen ziet een andere afwijking van een norm. Dit polariseert en beiden partijen creeeren zo hun eigen gelijk in wat normaal en abnormaal is. Dus, ja, eigenlijk is dit wat valt te verwachten. Het gebeurt immers en dus is het normaal. In de politiek werd de ‘verruwing' recentelijk nog het 'nieuwe normaal’ genoemd.

Inmiddels is het ‘nieuwe normaal’ van het toneel verdwenen. Er heerst nu de geest van terug naar het ‘oude normaal’ toen alles nog simpel en overzichtelijk was. Dat was het natuurlijk niet, maar zo voelt het nu. Dat is normaal. Wij onthouden en idealiseren delen van het verleden niet het hele verleden. Kolonialisme, slavernij, ooit was het normaal en nu niet meer. Er zijn andere verschrikkelijkheden die wellicht nog veel meer ellende zullen veroorzaken. Maar crisissen veroorzaken ook verandering en zelfs vooruitgang, de evolutie en natuur kent rare sprongen. Zo ook onze geschiedenis. Rampen en crisissen zijn terug van nooit weggeweest. We leven in een golflandschap van crisissen. Dat er een nieuwe crisis of ramp komt weten we zeker, alleen niet hoe, wanneer en hoe groot. Dat is normaal en hebben we door onze technologie en idealisme niet kunnen veranderen. Gaan we richting apocalyps of duurzame toekomst. Indachtig mijn betoog over normaal vermoed ik iets ertussen in. Dat heeft statistisch gezien de grootste waarschijnlijkheid. De hybride toestand waar we nu als wereld in verkeren hoort daar natuurlijk bij als groeiend gevolg en als groeiende oorzaak.

Als mensen roepen ‘Dat is niet normaal’, bedoelen ze eigenlijk dit vind ik niet acceptabel. Dat is heel normaal, we corrigeren elkaar voortdurend. Dat dit extreme en toxische vormen aan kan nemen is ook een gegeven. Dat is gelukkig zeldzamer maar toch uitbannen gaat niet lukken. 

Sommige zaken kun je echt wel meten en weten. Inderdaad daarom weten we ook hoeveel variatie er is, hoe alles samenhangt en hoe het tot op zekere hoogte werkt. Hoe meer ik hier over lees en nadenk hoe voorzichtiger ik in mijn oordeel naar andere mensen wordt. Goed en slecht, abnormaal, normaal, waarheid en leugen het is een manipuleerbare brei die ons betekenis geeft. Hoe kan ik oordelen over iemand anders? Hooguit dat ik iets wenselijk of niet wenselijk vind. 

Niets menselijks is mij overigens vreemd maar deze bovenstaande overpeinzingen geven troost en rust. Het houdt me opgewekt en optimistisch ondanks alles. Het hoort er allemaal bij. Dat is normaal.

Bovenstaande illustratie is van een kwantitatieve netwerkanalyse die socioloog Anne van Summeren op het Proefpark heeft gemaakt van de interacties tussen tuinmensen, bewoners, bezoekers en gebruikers van het park. Waarom ik die hierbij heb gezet is omdat het lijkt op alle connecties die het woord ‘normaal’ heeft met andere woorden. Net als ieder mens een ander perspectief heeft op een park zo ook heeft ieder woord/begrip een eigen perspectief op iets. Mensen en woorden vormen groepen en daartussen opereren brokers die dwarsverbindingen maken. Het gaat me hier om de visualisatie van het mens en woordlandschap wat betreft onderlinge interactie en verbindingen. Wat opvalt zijn de vaste patronen. 

Wat is normaal?

In de kwantumtheorie is alles uniek klonen bestaan niet. In het allerkleinste is dus niets inwisselbaar of hetzelfde. De algoritmes die het beschrijven zijn op zichzelf ook uniek.  Ze beschrijven velden in een kwantumpositie waarbij de kwantumstaat ineenstort een bij meting. Het deeltje laat zich dan zien. Het lijkt op ons bewustzijn dat werkt met aandacht als meetapparaat. Metaforisch de diepte in waar ruimte en patronen te vinden zijn die we ook in ons alledaagse leven ervaren. We zijn in dit perpectief net zo complex als het universum. We hebben atomen in ons lichaam die gemaakt zijn in verre sterren die ooit ontploft zijn. De aarde draait perfect rond de zon, juiste afstand, juiste atmosfeer, wij zijn daar ontstaan.

Is dat niet wonderlijk? En het is het meest normale en feitelijke dat er is. Het is overal.